Aydınlıkla Karanlık Arasında
Agora, bilim ve felsefenin dünyayı ne denli ileriye taşıdığını, dinin, din çatışmalarının dünyayı ne denli geriye, karanlığa götürdüğünü kanıtlıyor.
Agora
M.S. 4. yüzyılda ölüm, korku, yıkım, din çatışmalarının dorukta olduğu bir zamanda bilim ve felsefeyle uğraşan fizikçi Hypatia’nın savaşımı etkileyici bir anlatımla karşımızda.
Alejandro Amenábar’la Mateo Gil’in özgün senaryosundan yola çıkılan tarihi dram, M.S. 391’de Roma İmparatorluğu çökerken Mısır eyaletindeki İskenderiye Feneri ve dünyanın en büyük kitaplığı İskenderiye Kitaplığı parlak dönemini yaşıyordu. Kitaplık hem kültürü hem de dini simgeliyordu.
Roma İmparatorluğu’nun bir parçası olan İskenderiye’de İskenderiye Müzesi’nin yöneticisi Theon’un kızı filozof, astronom, fizikçi Hypatia öğrencilerine Platon’un öğretilerini aktarır. İmparatorluk ikiye bölününce Parabolani keşişleri Hristiyanların ahlak polisi olurlar. Dini ve sosyal kargaşa gittikçe yoğunlaşmaya başlar, Hypatia Antik Dünya’nın bilgeliğini korumak amacıyla büyük savaşım verir.
Hristiyanlar Yahudi mahallesini basarlar, Yahudiler İskenderiye’den sürülürler. Felsefeye ve bilime inandığını açıklayan Hypatia dinsizlik, büyücülük ve cadılıkla suçlanır. Sürgünlerin, din çatışmalarının, önyargının sürdüğü bir dönemde felsefeye ve bilime inanan yürekli bir bilim kadınının çarpıcı öyküsü günümüz gerçekleriylede birebir örtüşüyor.
İskenderiye kentini yeniden yaratırken yönetmen Amenabar, On Emir (1956), Ben-Hur (1959), Firavun (1966) filmlerinden yararlanmış. Yedi Goya ödüllü, 2009 Cannes Film Festivali’nin açılış filmi bilim ve felsefenin dünyayı ne denli ileriye taşıdığını, dinin, din çatışmalarının dünyayı ne denli geriye, karanlığa götürdüğünü kanıtlıyor.
Agora
Yönetmen: Alejandro Amenábar
Oyuncular: Rachel Weisz, Max Minghella, Oscar Isaac, Michael Lonsdale, Rupert Evans, Ashraf Barhom, Sami Samir/ 121 dakika, As Sanat.
İsteyenler buraya tıklayarak Agora filmini izleyebilirler.
kosektas.net, Köşektaş Köyü Bilgisunum Sayfası
Taşlama Şiirler - Celalettin Ölgün
TAŞLAMA ÖZELLİĞİNDEKİ ŞİİRLER
Köyümüz halkı, ince eleştiri ve iğneleyici sözleri yerli yerinde kullanmada çok ustadır. Bu dalda en ünlü Topal Hüsne’nin (Çöl) çeşitli konularda söylediği taşlamalar, yakıştırmalar birer dörtlük te olsa, aradan uzun yıllar geçmesine karşın canlılığını korumaktadır. Bundan başka taşlama özelliği taşımasa da pek çok insanımız o gün yaşadığı olayı duygulu bir biçimde söyleyerek bu güne değin ulaşmasını sağlamıştır.
TOPAL HÜSNE (ÇÖL), Velav’ın eşi ve teyze kızıdır. Hüsne’nin bu güne ulaşan taşlamaları anlatım içeriği bakımından çok zengindir.
Kendisi için komşusu Döne’yi de katarak:
Döne yüzünkuylu sürer zırığı
Kıyıbirden getiremez boruğu
İyi olsaydık kele Döne, alan olurdu
Senininen benim gibi buruğu
Zırık: Erkek eşek
Boruk: Bir tür çalı, diken
Buruk: Topal,
Kıyıbir: Kayaltı ile Kızılağıl köyleri arasında bir yer
Yüzükoyun: İniş aşağı
Döne’nin ekmek umması üzerine:
Kele Döne bu kirmenin aslı ne
Kürtoğlu derler de senin nesline
Biliyom Döne ekmek istiyon
Dezem oğlu gölge olmuyor üstüme
Deze :Teyze
Kızı Topal Hacer’in buyur edildikleri Kayaltı Köyündeki düğüne gidişi ile ilgili:
Davulun sesi de gelir yıraktan
Astap geldi Avuç’unan Baraktan
Daha ne duruyon Topal Hüsne
Hacer kızın yatamıyo(r) meraktan
Yırak: Irak, uzak
Astap: Esvap, giysi
Buyur etme: Davet etme, çağrılma
Kocası Velav’ın çobanlık yaptığı Cağşak köyünde bir kadına vurulması, ona bahçenin tüm sebzelerini götürmesi üzerine:
Velav’ın götünde bozuk bir Livar
Çağşak’a yaradı bu sene ki hıyar
Sana diyom sana Memmet Ağası
Yaşı kırk oldu da çobanını ever
Livar: Rovölver marka tabanca
Kocasına, iyi gün göstermediği için dertlenişi:
Neynedim de tandırımı suladım
Kötü kaderimi bu yıl sınadım
İlahi Velav da gözün kör olsun
Tavuk gibi tarlalarda tünedim.
Hasta olan koyunu için:
Koyunumun anası var
Yamızında alası var
Kınamayın komşular
Bu koyunun ölesi var
Yamız: Sırt bölgesi
Komşusu Menevşe’den kocasını kıskanması üzerine:
Tevir tevir şapkasının nakışı
Öküzleri de çıkamıyo yokuşu
İçin için korkuyom yarimden
Öldürecek Menevşe’nin bakışı
Tevir: Çeşitli
Menevşe: Menekşe Ateş. Süleyman Ateş’in ebesi
Komşusu Duran’nın hasetliği ile igili
Kapısını kaldırmadım aradan
Havasını alamamış biti karadan
Felek bizi komşu etme Duran’a
Yıldan yıla kayıp olur sıladan
Biti kara: Karacalı, ala
Felek: Talih, kısmet
Topal Hüsne’ye ekin yolma ödüncü eden eltisi Selver’in hastalandım bahanesiyle tarlada akşama değin yatması üzerine:
Doğrul Selver doğrul, ekin kurtuldu.
Topal dizim çarık gibi sürtüldü
Ekin kurtuldu, haberin olsun
İçinde bir tutam teberiğin olsun
Ekin kurtulması: İşin bitmesi
Teberik: Numune, örnek
Selver: Selver Çöl, Ayrancı’nın karısı. Ölümü: 1980.
Yorumlar - Yorum Yaz
"Kimi der, dünya ateşle son bulacak
Kimi - buzdağına dönecek.
Arzuyu tattığım kadar,
Aklım ateşten yana olanlara kanar.
Ama iki kez son bulacaksa eğer,
Nefret hakkında yeterince bilgim var
Donarak batmak daha görkemli olacak,
Nefret ancak böyle son bulacak."
"Ateş ve Buz", XX. yüzyılın en ünlü Amerikan şairlerinden biri olan "Robert Frost"un bir şiiridir. 1920'de yayınlanan bu kısa ama etkileyici şiir arzu, nefret ve onlarla birlikte insanların yok oluş temalarını işliyor. "Robert Frost", son derece canlı ve özlü bir dil kullanarak dünyanın sonuna dair düşündürücü bir bakış açısı sunuyor.
Şiirin aslı dokuz dizeden oluşuyor, yani az kelimeyle çok şey söylüyor. İlk iki satırda "Robert Frost", "arzu" ve "nefret" kavramlarını dünyanın sonunun potansiyel nedenleri olarak düşünüyor. Ateşi, insanlığı yutabilecek tutkulu ve tüketen bir istenç olan arzuyu temsil eden bir güç olarak sunuyor. Tersine, buzun insanlığı dondurup kontrol edebilecek soğuk ve yıkıcı bir duygu olan nefreti simgelediğini tasvir ediyor.
"Robert Frost", bu iki yıkıcı gücün potansiyel sonuçlarını tartışıyor. Ateşin yıkıcı gücünün hızlı ve hararetli bir yok oluşa yol açabileceğini, burada arzu yoğunluğunun teşvik görevi gördüğünü öne sürüyor. Öte yandan buzun kademeli ve amansız tahribatı, nefretin derin ve her şeyi tüketen doğasını temsil ediyor.
Son satırda "Robert Frost", gözlemlerini yansıtıyor ve hem ateşin hem de buzun dünyayı yok etme kapasitesine sahip olmasına rağmen, ateşle ilişkilendirilen arzunun daha tehlikeli olabileceğine ve muhtemelen yıkımın nedeni olabileceğine inandığını ifade ediyor.
Genel olarak, "Ateş ve Buz" insanlığın kendi kendini yok etme potansiyeline dair karanlık ve karamsar bir bakış açısı sergiliyor ve okuyucuları arzunun ve nefretin doğası ve bunların sonuçları hakkında düşünmeye bırakıyor.
"Ateş ve Buz" kısa ve açık bir dil kullanarak derin insani duyguları derinlemesine inceleyen, çok beğenilen bir şiir. "Robert Frost"un "arzu" ve "nefreti" temsil etmek için temel imgeleri ("ateş" ve "buz") kullanması şiire bir evrensellik duygusu getirerek okuyucuların kendi deneyimleriyle kişisel bağlantılar kurmasına olanak tanıyor.
Şiirin kısalığı da etkisini artırıyor. "Robert Frost", sadece dokuz satırda insanlığın potansiyel yıkımını özetliyor ve okuyucular üzerinde kalıcı bir izlenim bırakıyor. Şiirin özlü yapısı duygusal yoğunluğunu arttırıyor, çünkü her kelime anlam taşıyor ve genel temaya ve mesaja katkıda bulunuyor.
Üstelik ateş ve buzun yıkıcı güçleri arasındaki karşıtlık, okuyucuları arzu ve nefretle kendi deneyimleri üzerinde düşünmeye sevk ediyor. "Robert Frost"un bu duyguları keşfetmesi, kontrolsüz tutku ve kalıcı düşmanlığın tehlikelerine karşı bir uyarı görevi görüyor.
Dahası, "Robert Frost"un "Ama iki kez yok olacaksa eğer l Nefret hakkında yeterince bilgim var l Donarak batmak daha görkemli olacak l Nefret ancak böyle son bulacak" şeklindeki son cümlesinin muğlak doğası, daha derin bir yoruma davet ediyor. Bu, "Robert Frost"un hem arzunun hem de nefretin dünyayı yok etme potansiyeline sahip olduğunu düşündüğünü, ancak nefretin yıkıcı gücünü kabul edecek kadar iyi anladığını gösteriyor.
“Ateş ve Buz", az sözle çok şey anlatması, arzu ile nefretin derinlemesine araştırılması, okuyucuları insan doğasının karanlık yönleri üzerinde düşünmeye teşvik etmesi bakımından, güçlü ve düşündürücü bir şiir.
Kaynak: Literature English
kosektas.net, Köşektaş Köyü Bilgisunum Sayfası