Okuyan Kızlar Eski Takıntı
Hüseyin Seyfi
Hasanoğlan Köy Enstitüsünden çevrenin baskısı ile, “ahlakı bozuluyor” diye alınan kız öğrenciler günümüzde yaşıyorlar.
Yolda geçerken, Beden Eğitimi dersinde eşofmanlı kızları görüp, “Bunların her tarafı meydanda” diyerek yaygarayı basanlar, yaşları gereği bu dünyadan göçüp gitseler de aynı düşünceyi taşıyanlara, “bitti” diyemiyoruz.
Dedikodulara fazla dayanamayarak, babası tarafından, Hasanoğlan Köy Enstitüsünden zorla alınmış, şimdilerde, yetmiş yaşından fazla bir kadınla yaptığım söyleşide, okuldan alınmasını daha dün gibi hatırlıyor ve gözyaşlarına boğuluyordu. “Evladım, o zaman okul çevresinde bile erkeklerle konuşmamız yasaktı. Kendi köylüm Musa Kâzım, aynı okulda, ayağını duvardan aşağı sallar, erkekler bahçesinde kitap okurdu. Yanına varıp selam vermek, köy özlemimi gidermek isterdim, fakat sınıf ablam müsaade etmezdi. Nedensiz yere, sırf dedikodular yüzünden daha bir yılımı bile tamamlamadan, 12 yaşında, okuldan alınmam öyle zoruma gidiyor, öyle gücüme gidiyor ki, aha, bugün aynı okulda okuyacaksın deseler gider okurum. Bu yaşıma kadar içimde bir acı olarak kaldı. Hacca gittim. Beş vaktimi kaçırmam. Kuran okurum. Sebep olanların, Allah o yobazların belasını versin!” diyordu.
Köyümde aydınlanma, kız çocuklarının okuması, Türkiye köylerine göre çok erken başlamıştır. Atmışlı yıllardan beri, tahsil açısından kız erkek ayrımı gözetilmedi.
Yetmişli yılların başında bir gün imam, hatırladığıma göre, “Üniversitelerde kızlar çocuk aldırıyor, okutmak caiz değildir” deyince, köylü tepki gösterip, imam hakkında imza kampanyası düzenlemiş ve imam merkeze aldırılmıştı. Sonradan bu imam ilçenin birinden, düşüncesine uygun bir partiden belediye başkanı seçildi.
Pakistanlı kız öğrenci Malala’yı çoğumuz tanıyoruz. Kız çocuklarının okuması uğruna küçük yaşta yaptığı mücadelede, kız çocuklarının okumasına karşı radikal güçler tarafından kafasından vurularak ağır yaralanmıştı.
Örneklerin bir sayfaya sığması mümkün mü?
Sevgili ülkemin gündeminde, yurtlarda, öğrenci evlerinde kalan üniversiteli kız çocukları var. Belki de bir iki münferit olay yüzünden, üniversitelerde okuyan kız çocuklarının ana babalarının kulağına kar suyu kaçırılıyor ve bu yüzden dolaylı olarak itham altındalar. Ülkem konu üstünde çalkalanmakta. Her telden nağmeler vuruluyor.
Kaliteli bir eğitim verebiliyor muyuz?
Kızlarımıza sağlıklı, güvenli barınaklar sağlayabiliyor muyuz?
Onları bilinçlendirebiliyor muyuz?
Ne güzel yazmış yazarın birisi, “Gençliğini yaşayamayanlar gençliği tanıyamazlar” diyor.
Üniversite gençliğinin içinde bulunmayanlar, çağdaş gençliği tanımayanlar onlara nasıl güvensinler?Bilmezler mi ki, onların merhabası sıcaktır, içtendir, candandır, samimidir ve dostçadır.
Kız erkek ilişkilerinde, her şeyi uçkura bağlamak, medrese eğitimi almışların işi olsa gerek.HALK DİLİ VE EDEBİYATIHAZIRLAYAN VE SUNAN
Köşektaş Köyü’nde konuşulan dil İçanadolu ağzıdır. Kullanılan sözcüklerde benzerlikler olmasına karşın özelde kendine özgü biçimi vardır ki çevre köy ve şehir halklarının konuşmalarından ayrılır. Bazı harflerin düşmesi, bazıların da uzamasıyla oluşan bu ağız Köşektaş halkı için ayırt edici bir unsur olmuştur. Konuşulan bu ağızda en belirgin değişim ‘k ve a’ harflerinde görülür. ‘K’ harfi sözcük başında ‘g’ye, sözcük ortasında ‘h’ ye dönüştürülerek söylenir. ( Kayseri yerine Gayseri, Kırşehir yerine Gırşeher, okul yerine ohul, küçük yerine güççük, akıl yerine ahıl gibi.) Bazen de (K) sesi ortadan çıkar. (Lakap: laap, Yakup: Yaap, Vakit: Faat vb gibi). ‘A’ harfinde de değişim ilgi çekicidir. ‘Az’, ‘aha’ gibi kelimeler, ‘ız’ ve ‘ihi’ şeklinde ifade edilir. Ayrıca ülkemizin pek çok yöresinde görülen ve “R , L” harfleriyle başlayan sözcüklerin başına uygun ünlü harfleri getirme gayreti Köşektaş Ağzı’nda da sıkça görülür. Bu Türkçe’nin temel kurallarından biridir ve halk Türkçe olmayan bu sözcüklere kendiliğinden ünlü harfler ekleyerek söyler ve o sözcüğün yapısını Türkçe’ye uygun hale getirir. Ramazan (Iramazan), Recep (İrecep veya İrebeç), Remzi (İremzi) leğen (ileğen veya ilaan), Lahana (İlahne) sözcüklerinde bu değişimi açıkça görmek mümkündür. Bu değişimler çerçevesinde belirleyebildiğimiz ve sözlüklere girmemiş ya da sözlüklerde gösterilen anlamdan farklı kullanılan yerel sözcükleri şöyle sıralayabiliriz: SÖZCÜKLER (Türk Dil Kurumu ve Dil Derneğinin çıkardığı Türkçe Sözlüklerde yayımlanmamıştır) A
B
DEYİMLER (Ömer Asım Aksoy’un hazırlayıp Türk Dil Kurumunun çıkardığı Deyimler ve Atasözleri kitabında yayınlanmamıştır.) A ABBASTAN BAŞKA KIRK KIRIĞI VAR ABDALDAN CUMALİK UMMAK ABUCUNBAK KONUŞMAK AÇ GÖNLÜM DİNÇ GÖNLÜM AÇ GÖNÜLE TOK TESELLİ VERMEK: AÇIKTA AÇIĞIM YOK, KEÇİ GİBİ PÖÇÜĞÜM YOK AÇLIKTAN DEĞİRMEN BEKLER, KABADAYILIKTAN HAK ALMAZ ADAM, ADAM. PEHLİVAN BAŞKA ADAM ADAM SINMAK ADINI DELİYE, GÖTÜNÜ ÇALIYA KOYMAK ADINI NEYSE KOYMALI AĞANIN KOLU TUTULMAZ AĞIZI BÜZ, GÖZÜ SÜZ. BURUNU NE YAPACAKSIN? AĞRINA GİTMEK AĞZI HAVUKMAK AĞZINA BAK ÇAMAN KÜLEĞİ GİBİ: Kokuyor AĞZINA KAŞIK SIĞMAMAK AĞZINDA YARIM MERCİMEK ISLANMAZ AĞZINI BELLEMEK: Yaptığı hatadan ders almak AĞZINI DEŞİRMEK: Konuşmasına dikkat etmek AKIL AKIL GEL NEMNEME TAKIL: AKIL OLMAYINCA NEYLESİN SAKAL, PULLUĞU TARLADAN GÖTÜRÜR ÇAKAL: İşini bilmeyenin işi elinden kaçar ALACA KİRAZ YENİCE HEVES ALAHAY: Çok sıkışık bir zaman ALA KEÇİNİN PÜSKÜLLÜ OĞLAĞI OLMAK ALAŞALIK ETME AL BASMAK ALGIN ÇIKARMAK ALIMINI ALMAK ALIMINA GİTMEK ALKIŞ VERMEK ALLAH BOY VERMİŞ KAPIP KOYVERMİŞ ALDIK GİTTİK KIZINIZI İT YALASIN YÜZÜNÜZÜ ALTI ÇİLLENMEK: Çok oturmak ALTINI ÇALDIRMAK: Açığını yakalamak ALTI YOK PABUÇ GİBİ GEZİNMEK ANAN ATAN BİLİNİR, ART ETEĞİ SÜRÜNÜR ANASINDAN EVVEL AHIRA GİRMEK ANANIN NEREDE GÖRÜYON ZAVALLI TAY ANNACINA ÇIKMAK ANNACINI VERMEK ARABIN DERDİ KIRMIZI PABUÇ ARADA GEZDİ, SARIMSAK EZDİ ARAPÇA DEĞİL Mİ UYDUR UYDUR SÖYLE ARKAYI DAĞITMAK ARPASI AZ GELMİŞ AT GİBİ KİŞNEMEK AŞIK ATMAK AT AĞNANIR, KAZIĞA BAĞLANIR ATI KİŞNEMEK ATININ ANLINA GÜN DOĞMAK AT KUYRUĞUNDA(ki) KENE GİBİ ATLA ARPAYI KAVGA ETTİRİR AVA GİNENİN AVCISI, AÇIK GÖTÜN KAMÇISI, ARA YERİN MCISI. AVRAT GAZ,TUZ DER, YÜREĞİM CIZ CIZ DER. AVRAT YOK, AKIL YOK AYAZIN ALGINI, POYRAZIN SÜRGÜNÜ AYAĞI SEKİLİ, ANLI AKITMALI AYDA YILDA HAMAMCI OLDUK, O DA PEYNİR SUYUNA DENK GELDİ AYININ ENİK SEVDİĞİ GİBİ AYI KOKUTMAYINCA YEMEZ AY KUYUDAN ÇIKTI YA SEFİL GÖT NE ÇEKTİ AYNI YALAKTAN YAL YEMEK AYRANI BAĞIR SOĞUTMAZ AYRANIM BUDUR, YARISI SUDUR. İSTER İÇ, İSTER İÇME B BABAMDAN KÖY KORKAR O DA ANAMDAN BABAN EŞEĞİ ETTİKTEN SONRA ANANIN HAYRINI GÖR BABANIN BİTLİ OĞLAĞINI MI YEDİM BABASININ KOYUN AĞILINI GÖSTERMEK BAL YEMEZ ARI GİBİ VINILAMAK BALTAYI KÜTÜKTEN ÇIKARMAK BAŞI DERDİNE DÜŞMEK BAŞINA ÇÖKMEK: Cinsel tecavüzde bulunmak BAŞINDA BİR YULARI EKSİK BAŞI KESİK TAVUK GİBİ ÇIRPINMAK BAŞINI ATEŞE ATMAK BAŞININ ETİNİ YEMEK: Çok ısrar ederek sıkıştırmak BAYAT PARA KULLANMMAK BAZEN GÜNE, BAZEN CİNE BENZER BEL EMZİRMEK BETİNE GİTMEK BEL KOYMAK BERİDEN ÖTE GELMEK BETİNE GİTMEK: Güleceği gelmek BIDIR BIDIR ETMEK BIRAKSAM PEKMEZ DÖKÜLÜR, BIRAKMASAM KIÇIM YIRTILIR BİLEMEDİM KİLESİNİ ADAM GETİRİYOR YEDİ KARI SAYIYOR SEKİZ BİR KARIŞ BOYU VAR TÜRLÜ TÜRLÜ HUYU VAR BİR ÖLECEĞİNİ BİLMEMEK BİR SAPTAN BİR MALAĞMADAN ALMAK BİR TEKERİN BÖLDÜĞÜ: Her ikisi de aynı, farkları yok. BİR TUTAM GÜN: Kısa gün BİR TUTMAK (onunla) BİZİM GÜNÜMÜZDE TEBBET YOKTU BİZİM İT SİZİN BALTAYI GETİRDİ, YAĞLI YEDİ GÖTÜRDÜ BOGAZI TAKIRDAKLI KEÇİ GİBİ ÖNDEN YÜRÜMEK BOKLU DA DURMUŞ SİDİKLİYE GÜLER BOKUNUN İÇİNDE TANE ARAMAK BOKUNU YUTMUŞ KAZ GİBİ GEZİNMEK BOYU KAVAK AKLI SAVAK: Uzun boylular az akıllı olur. BOZUK PARA GİBİ CAKIRDAMAK BÖKE ÇIKMAK: Kabadayılık etmek, sataşmak. BÖRTÜ BÖCÜK BURNU YILDIZ SAYMAK BUYRULTU DAĞITMAK BUYUR BUYRUĞUNU, SALLA KUYRUĞUNU BOKTAN BOYAMA BÜNELEK TUTMA A T A S Ö Z L E R İ A ABTAL ATA BİNMEYLE AĞA OLDUM SANMIŞ ABDALIN KARNI DOYUNCA GÖZÜ ÇARIĞIN BAĞINDA OLUR ACAR TAZI, ÇULLU DA BELLİ OLUR ÇULSUZDA. ACEMİDEN A. BİLE KORKUP AĞACA ÇIKMIŞ. ACER TESTİNİN SUYU SOĞUK OLUR AÇ KARIN KATIK İSTEMEZ AÇLIK SOFULUĞU BOZAR ADAMIN AKILSIZINI EL, İTİN AKILSIZINI YOL KOCATIR ADAMIN KARISI ÖLMAZ. ANANIN KIZI ÖLÜR ADAM KOCAYINCA HATİP, KADIN KOCAYINCA TABİP OLUR ADAM YANILA YANILA, PEHLİVAN YENİLE YENİLE ÖĞRENİR ADIN NE? BERBER OSMAN. MESLEĞİN NE: İKİSİNİN BİRLİKTE SÖYLEDİM AĞAÇTAN KAYNANA YAPMIŞLAR. DÜŞÜP GELİNİN BAŞINI YARMIŞ AĞA DEDİN YERDE KALDI, BOK YEDİN ELDE KALDI. (Çabaların boşa çıktı) AĞA PAÇA YİYİYOR. SORUN KAÇA YİYİYOR AĞIZI YAKAN AŞ, BAŞI YARAN TAŞ OLSUN AĞLASAM GÜLSEMDE ESKİ KIRIĞIM AKLIMDAN GİTMİYOR AĞUSTOTA İT İLE OYNAYAN ZEMHERİDE İT GİBİ BÜZÜLÜR AK İT KARA İT, İT İTTİR, İT İT ALASAKÇANIN CANI SIKILIRSA YUVADAKİ YAVRUSUNU BİLE EDER ALA TAZI CAN İÇİN KOŞAR ALEMİN KIRK VİRANESİNİ DÖRT DİVANE DÜZELTEMEZ ALİMLE KONUŞ AL MERTEBE, CAHİLLE KONUŞ DÖN MERKEBE ALİ SAZ ÇALAR, VELİYE DIN DIN GELİR ALLAH BİLİR AMMA KUL DE SEZER ALLAH BÜYÜK AMA KULU KÜÇÜK ALLI EVLENDİ GÜLLÜ GELİN OLDU ALIŞMADIK GÖTTE DON DURMAZ ALMA AVRADIN DULUNU, ARKADAN GELİR KULUNU ANADAN OLUR BUZAĞI, KEKLİĞE KURARLAR TUZAĞI ANA GEZER, KIZ GEZER. BU CEHİZİ KİM DÜZER ANALI KUZU, KINALI KUZU ANALIK, YAMALIK ANALININ ANASIYIM ANASIZIN NESİYİM ANAM ÖLDÜ DAYIM YOK. BENİM ORDA PAYIM YOK ANASINA YAKIN KIZDAN, ORMANA YAKIN DOMUZDAN UZAK DUR ANASI OLMAYANIN BABASI OLMAZ APTAL KUŞU GÜZEL GÖSTEREN TÜYLERİDİR ARI GİBİ KONUŞ BALA KON, SİNEK GİBİ KONUŞ YALA KON ARKA SU GELENE DEK KURBAĞANIN GÖZÜ PATLAR ARMAGAN ATIN DİŞİNE BAKILMAZ ARMAĞAN HOROZ GERİDEN ÖTER ARPA TAŞLI SÖZ ANNAÇLI OLUR ARPAYI AKLI, BUĞDAYI GÖKLÜ BİÇ ARPAYI KURUT, BUĞDAYI FİRİK BİÇ ARSIZA SÖZ, KOKMUŞA TUZ NEYLESİN ASI KUZUYU KURT KAPAR AŞ SABAHI İLE, İŞ SABAH İLE AT ALIRSAN GÜZÜN, DEVE ALIRSAN GÜZÜN, KIZ ALIRSAN GEZİN AT ALİ PAŞANIN, ÇUBUK KARA MEŞENİN, SÜVARİLİK ÖĞRENMEYE NE VAR? AT DONUYLA, YİĞİT SANIYLA ) LAKABIYLA) ANILIR AT ELİN GÖT ELİN SÜVARİLİK ÖĞRENMYE NE VAR ATIM TEPMEZ, İTİM KAPMAZ DEME ATIN DURUP SIÇANI, DOSTUN KOYUP KAÇANI ATIN YİĞİDİNE DORU, ADAMIN YİĞİDİNE DELİ DERLER ATLI MİSAFİR OLUR, İTLİ MİSAFİR OLMAZ ATIMI İSTEYEN DÜŞMANIM. KIZIMI İSTEYEN DOSTUM ATI OLANIN EYERİ ESKİR ATI OLAN DAĞDA YORULMAZ ATINI BOL YERE, GÖTÜNÜ DAR YERE ALIŞTIR ATI SATTIK KATIR ALDIK BELEYI BAŞIMIZA SATIN ALDIK AT NERDEYSE TORBASI DA ORDA OLUR AT ÖLÜR NALI KALIR, YİĞİT ÖLÜR NAMI KALIR AT YEDİ GÜNDE, İT YEDİĞİ GÜNDE SEMİRİR AT YİĞİDE KANATTIR. HALI İSE KIZA AVRADIN İYİSİ KAPI ARDINDAN BELLİ OLUR AYAĞIN (bile)YAPIYORSA, EL ELİNİN YAPTIĞINDAN İYİDİR. AYI YAĞI BOL BULURSA GÖTÜNE SÜRER AYGIR KISRAKLA TUTULUR AYNI AHIRDA DURAN BUZAĞI, AZGIN BOĞADAN KORKMAZ AŞ PİŞİREN TUZA BAKAR B BABA DÖŞEĞİ ATEŞTİR. HİÇBİR EVLAT ORAYA TAM OTURAMAZ. YA İLERİ YA GERİ OTURUR. BABAM ACINDAN ÖLDÜ. BULDU DA YEMEDİ Mİ? BABA; SARIĞI KABA, KARDAŞ; KARA DAŞ, BACI: SOĞANDAN ACI, ANALIK: YIRTIK YAMALIK BABA MALI SELİN GETİRDİĞİ KÜTÜK GİBİDİR BAĞ BOZULDU TİLKİ ORTAYA ÇIKTI BAHARIN YAZI, KOCA GÖLÜN SAZI, İYİ ADAMIN KIZI OLUR BANA BENDEN OLUR NE OLURSA. BAŞIM RAHATTIR ÇENEM DURURSA BAŞ BAŞA VERMEYİNCE TAŞ YERİNDEN OYNAMAZ BATAN KAĞNIYI KOCA ÖKÜZ ÇIKARIR BENİM DERDİM İNEKLE DANA, SENİNKİSİ DÖNDÜYLE DÖNE BEN YANARIM YAVRUMA, YAVRUMDA YANAR YAVRUSUNA BEŞ YAŞINDAKİ BEŞİK ON YAŞINDAKİ ÖĞÜTÜ İSTEMEZ BEZENEN GÜNE BENZER, BEZENMEYEN CİNE BENZER BILDIRCININ FIKIRTISI, GELİN KIZIN KİKİRTİSİ, PARANIN ŞINGIRTISI, KABAĞIN FOKURTUSU, KAYNANANIN SOKURTUSU BIYIĞIN NİYE YAĞLI, BILDIRCIN YEDİM DE, ETLİ Mİ? TATLI MI? BİLMİYOM UÇARKEN GÖRDÜM BİNBİR ÇİÇEK BİR LALE HEPSİ OLUR BİR DAİRE BİN İŞÇİ, BİR BAŞÇI. BİRDEN FAZLA SIÇANI KOVALAYAN KEDİ HİÇ YAKALAYAMAZ BİRİNCİ GÜN HAS MİSAFİR. İKİNCİ GÜN PİS MİSAFİR. ÜÇÜNCÜ GÜN PUŞT MİSAFİR. BİR TUTAM OT DEVEYİ YARDAN ATAR BİR YERİN OTU KEKİK, KUŞU KEKLİKSE DURMA KAÇ OTU SAZ, KUŞU KAZ SA DURMA YERLEŞ BOĞAYI BÖĞÜRTEN DAŞŞAKLARIDIR, BOKLU ARKTAN TEMİZ SU AKMAZ BOKLU YALAKTAN SU İÇEN KÖPEK AVA GELMEZ. BOKLA YAPILMIŞ DUVAR İŞEKLE YILIKLIR BOK YAKINA KOKAR. BOK YİYENİN KAŞIĞI YANINDA OLUR. BOŞ BOĞAZLA, BOK BOĞAZIN BAŞI DERTTEN KURTULMAZ BULGUR PİLAVI, ÖKÜZ EMEĞİDİR. BU OĞLUMA, BU KIZIMA. KALMADI KÖR BOĞAZIMA BURNUNDAN KIL ALDIRMAZ, ELİN KUYRUĞUN DAN ELÇİM ELÇİM KIL YOLAR BÜYÜK S...LE ORUSPU KORKUTULMAZ
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 Yorum - Yorum Yaz
Başına ne geldiyse bu altında uzanıp hülyalara daldığı eğri kavak ağacı yüzünden geldi. Yaşıtıydı, sırdaşıydı, arkadaşıydı. Ona kıyamadı! Ölümü onun dibinde karşıladı. Attı urganı budağına, aldı canını gözünü kırpmadan!..
Bahar yelinin uçsuz bucaksız bozkırda boyvermiş çiğdemleri okşayarak son karları da erittiği gün, sanki gök boşalmış gibi yağmur yağıyordu. Yalnız Atlar Ülkesini aşıp, tepenin yamacından kıvrılarak köyün tam ortasından geçen dere coştukça coşmuştu.
“Kırk yıl önce böyle bir sel geldiydi” dedi, dişsiz ağzında cümleleri yuvarlayan Kelik Derviş. Önlerinde boz bulanık akan seli tepenin yamacındaki çeşmenin başından seyreden bir grup köylünün arasındaydı. Selin gürleyişi, sanki yeryüzünü dövmek, hıncını almak ister gibi hışımla yağan yağmurun sesini bile duyulmaz etmişti ki Kelik Dervişin sözlerini de sanırım benim dışımda duyan olmadı.
Başlarına geçirdikleri ceketler, naylon poşetler, şemsiyelerle yağmurdan korunmaya çalışan köylülerin içindeydim ben de. Sele baktıkça başım dönüyor, başım döndükçe bakmak istiyordum. Sarıdan, mora, kırmızıdan toprak rengine bürünen suların kocaman bir ağaç gövdesini, ölü bir tilki leşini, her türlü ağaçtan binlerce yaprak ve dalı önünde sürükleyişini izlemeye doyamıyordum.
Az ötemizde yüzünü iki elinin arasına alıp görüntüye dalmış gitmiş ozanı neden sonra fark ettim. Sudan çıkmış sıçan gibi ıslanmıştı ama o bunun farkında bile değildi. Anladım ki yine başka bir alemdeydi. Asıl adını kendisi bile unutmuştu. Yıllardır ‘Ozan’dı o bizim köylü için. Yanına gidip çömeldim, şemsiyemi başının üzerinde tutarak yağmuru kestim; “Hayırdır Ozan, daldın gittin sellere” dedim. Uykuda uyanır gibi yüzüme baktı. Saçlarından yağmur suları süzülüyor, bıyıklarının, kirpiklerinin ucundan damla damla akıyordu.
Gülümsedi, bakışlarını yere indirdi. Yağmurun, selin sesine karışan bir mısra döküldü dudaklarından;
“Taşkın sular gibi akıp çağlarım
Didarı görüben gönül eğlerim
Dünyaya geleli her dem ağlarım
Çeşmim karışmadık seller mi kaldı”
Daha dün, çok uzakta, Kırşehir’den de ötede şimşeklerin parıltısının yanıp söndüğü bir gece vakti, yağmurdan önce gelen serinliğiyle ürperdiğimiz eski bağlardaki bir pağın kerpiç duvarına yaslanıp demlenirken de Karacaoğlan’ın bu türküsünü söylemişti, Elimi omzuna koyup, gözlerine baktım. Bir kez daha gördüğüm bakışlar yüreğimi dağladı. Öylesine acı dolu, öylesine dünyadan geçmiş, herşeye boşvermiş bir bakıştı ki!
Gözlerimi kaçırıp kalktım yanından. O da kalktı. Ben, yağmurun oluşturduğu, sele kavuşmak için olanca aceleciliğiyle akan ince dereciklere basmamaya çalışarak toprak yoldan sağa kıvrılırken, o sularına batıp çıktığı yağmura aldırmadan elmalık tarafına yürüdü, gitti. Bu onu son görüşüm oldu.
Selden iki gün sonra o incecik bedenini mezarına koyarken hep bu türkü döndü dolandı içimde. Ondan duyduğum son türküde kendi ölümünü anlattığını nereden bilirdim ki!
Herkes bir şey söyledi, her kafadan ayrı bir öykü çıktı, söylentiler aldı başını gitti günlerce köyde. Kimse, ozanın neden sahip olduğu tek toprak parçasında, eğri bir kavak dalına urgan atıp canına kıydığının gerçek nedenini anlamadı.
Bağı bahçesi, bostanı hep ortakçılıktı, doğuştan garibandı. Çalışır didinir, ürünün yarısını mal sahibine, emmisi, dayısı, bibisi olan akrabalarına verirdi. Hiç şikayetlendiğini duymadım ben bundan. “Aç açıkta değiliz. Tarla bizim olsa ne olur olmasa ne?” der güler geçerdi. O zamanlar gençti daha, dünya toz pembeydi gözünde, gönlünde. Kısacık sürdü bu “yoksuluz ama keyfimiz paşada yok” günleri...
Eşini ikinci oğlunu doğururken kaybettikten sonra hiç kendinde gezmedi. Bir gün bile onu gözlerinde mutluluk ışığı ile yakalamadım o günden bu yana. Kendinden, köyden, köylüden, her şeyden uzak bir zamana takılıp kaldı yıllar yılı. Konuşması, yemek yemesi, yürümesi hep bir esriklik içindeydi. Sadece düğün dernek gezip türkü söylediği ya da şarap testisinin başına çömelip bardaklarca içtiği günlerde yüzü birazcık da olsun rahatlardı. Son gününe kadar da bu böyle oldu.
Ölümünün üzerinden on beş gün geçtikten sonra büyük oğlunu ortakçılık yaptıkları tarlada çalışırken gördüm. Acının da bir miadı vardı. Giden gitmiş yaşamak ağrısı hala kalanların omuzlarındaydı.
Daha 15-16 yaşlarında, bıyıkları terlememiş fidan gibi bir gençti. Yanına gittim, biraz laflamak daha çok da ona yardımcı olmak istedim. Domates fidesi dikiyordu toprağa. Küçük küçük çukurlar açıp çamurlu toprağın bağrını araladım, fideleri dikmesi için.
Çalışırken bir yandan da köyün öbür ucundaki mezarlıkta toprağın bağrında uyuyan babasını anlatıyordu. Ozanla aramızdaki muhabbeti iyi bilecek kadar yaş almıştı o da; “Babamın bu dünyada tek huzur bulduğu yer o kavaklıktı emmi” dedi. Akrabalık yoktu Ozanla aramızda ama çocukları emmi bellemişti beni. Sesi çocukluğunun artık ebediyen bittiğini bilenlerin olgunluğundaydı.
İkimizde oturduk toprağın üzerine. O anlatmaya devam etti; “Annemle gençliklerinde eğri dalın altında buluşurlarmış hep. O yüzden yıllarca tüm kavak tüccarlarına hayır dedi, satmadı kimseye. Kardeşimin, spor ayakkabısı olmadığı için beden eğitimine giremediğini öğrendiğinde çok üzüldü. Bir hafta içinde sadece eğri dalı ayırarak bütün kavakları sattı. Tüccar da vazgeçmesinden korkmuş olacak ki hemencik eğri kavak dışındaki tüm ağaçları kesti. Babam, o gün bıçkı seslerini duymamak için köyden çıktı, ilçeye gitti. Akşam karanlık çökerken geldiğinde elinde iki çift spor ayakkabısı, giysiler, tadını çoktan unuttuğumuz yiyecekler vardı. Çok güzeldi yemek o akşam. Annem öldüğünden bu yana evde eline almadığı bağlamanın başına geçip türküler yaktı. Annemin en sevdiği “Tatlı dillim, güler yüzlüm ey ceylan gözlüm / Gönlüm hep seni arıyor neredesin sen” türküsünü defalarca, gözlerinden yaşlar boşanarak söyledi. Şaşırmış, ama babam sanki yaşama yeniden dönmüş gibi de sevinmiştim. Bu onun son gecesiymiş!”
Hiç bir şey söylemedim. Hayatının baharındaki delikanlının babasına veda sözlerini dinledim;
“şimdi anlıyorum ki, kavak ağaçlarının kesildiği gün babam da dünyayla bağını kesti. Annemle ilk buluştukları eğri kavağı işte bu yüzden satmadı, boynuna ipi orada geçireceğini biliyordu”
Göğsümü tıkayan kederi bastırıp yanından ayrılırken ozandan son dinlediğim türküyü mırıldanıyordum;
“Alları çıkarıp karalar geyip
Sen varıp ellerin sözüne uyup
Bir gün ben kendime kıyarım deyip
Urgan atmadığım dallar mı kaldı”
Özer AKDEMİR
EVRENSEL