Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi2
Bugün Toplam176
Toplam Ziyaret771345
Hayvan Çiftliği


"Bütün kitaplar eşittir; ama kimi kitaplar diğerlerinden daha eşittir!"
George Orwell

"Hayvan Çiftliği" George Orwell tarafından yazılan ve ilk kez 1945'te basılan kısa bir hikaye. Hikaye, eşitlik ve adalete dayalı bir toplum yaratmak amacıyla, hayvanların insanlara karşı ayaklandığı bir çiftlikte geçiyor.

"Hayvan Çiftliği", Rus Devrimi'ne ve Joseph Stalin dönemindeki Sovyet rejiminin yükselişine yol açan etkenlerin simgesel bir anlatısı olarak yansıyor. Orwell, iktidarın yozlaştırıcı doğasını ve ihtilallerin baskıcı bir sistemi diğeriyle değiştirme eğilimini eleştiriyor.

"Hayvan Çiftliği" aynı zamanda propaganda, manipülasyon ve eleştirel düşünmenin önemini de araştırıyor. Domuzların anlatıyı kontrol etme ve tarihi yeniden yazma yetenekleri, iktidardakilerin kitleler üzerindeki kontrollerini sürdürmek için bilgiyi nasıl manipüle ettiklerinin açık bir tasviri. Hayvanların, domuzların aldatmacasının arkasını görememesi, kör sadakatin tehlikeleri hakkında bir uyarı görevi görüyor.

Orwell'in "Hayvan Çiftliği"ndeki yazım tarzı doğrudan ve erişilebilir olup, okuyucuların altta yatan siyasi mesajları anlamasını kolaylaştırıyor. Hayvanların karakter olarak kullanılması hikayeye evrensel bir çekicilik kazandırıyor ve okuyucuların romandaki olaylar ile gerçek hayattaki tarihi olaylar arasında paralellikler kurmasına olanak tanıyor.

Genel olarak “Hayvan Çiftliği", herhangi bir siyasi sistemdeki yolsuzluk ve zorbalık potansiyelini vurgulayan güçlü bir edebi eser olarak duruyor; rehavetten doğacak tehlikelere, adaletsizlik ve baskı karşısında uyanık kalmanın önemine karşı bir uyarı niteliği taşıyor!

Hayvan Çiftliği", 12 -18 yaş grubu çocukların ve gençlerin rahatlıkla okuyabileceği bir edebiyat klasiği. 

Kitabın PDF sürümüne buradan ulaşabilirsiniz.

kosektas.net

Köy Enstitüleri III


Körinanca Karşı Köy Enstitüleri ve Türk Köylüsü

Köşektaşlı kalemşör Musa Kâzım Yalım'ın oynattığı kalemden fışkıran mürekkeplerin yarattığı yazı dünyaları...


I - Köy Enstitüleri Hareketi veya Düşüncesi Neden, Niçin ve Nasıl Oluştu?

 Musa Kâzım Yalım

1951 Hasanoğlan Köy Enstitüsü Mezunu


 

Atatürk’ün, Köy Enstitüleri’ni Yaratan Düşünceleri

 Portre

Musa Kâzım Yalım'ın Çizmiş Olduğu Bir Atatürk Portresi


 

Büyük Önder Atatürk’e göre; çağdaş ve ulusal eğitimin, ilk önce köyden, mahalleden ve halktan başlaması vazgeçilmesi mümkün olmayan bilimsel bir olgudur. Türk toplumunun temel yapısını köylü oluşturmaktadır. Bu nedenle, kalkınmaya köyden başlamak bir bilimselliktir ve bir zorunluluktur. Atatürk, çağdaş eğitimin, köyden, mahalleden ve halktan başlamasının diyalektiğine inanmıştı. Yani, köylü kalkınmadıkça, Türk toplumunun çağdaş doğrultuda  kalkınmasına olanak yoktu.

Atatürk diyor ki; "Türkiye'nin gerçek sahibi ve efendisi, gerçek üretici olan köylüdür. O halde herkesten daha çok refah, (gönenç) mutluluk ve varlığa hak kazanmış ve buna en çok yaraşık olan köylüdür... Diyebilirim ki, bugünkü yıkım ve yoksulluğun tek nedeni bu gerçeğin aymazı bulunmuş olmamızdır."

“...Gerçekten, yedi yüz yıldan beri dünyanın çeşitli yönlerine sürdüğümüz, kanlarını akıttığımız, kemiklerini topraklarında bıraktığımız ve yedi yüz yıldan beri emeklerini ellerinden alıp savurduğumuz ve buna karşılık hep hor görerek, aşağılayarak karşılık verdiğimiz ve bunca özveri ve bağışlarına karşı nankörlük, utanmazlık, küstahlık ve zorbalıkla uşak kertesine indirmek istediğimiz bu asil sahibin önünde bugün bütün bir utanç ve saygıyla duruşumuzu alalım...”

“...Köylünün çalışmasının sonuçlarını ve verimlerini kendi çıkarı doğrultusunda en yüksek kerteye çıkarmak iktisat politikamızın temel ruhudur. Bundan dolayı; bir yandan çiftçinin çalışmasını çoğaltacak ve verimli kılacak bilgiler, araçlar ve teknik aygıtların kullanılmasına ve yayılmasına ve öte yandan köylünün çalışmasının sonuçlarından kendisinin yararlanmasını sağlayacak iktisat önlemlerinin alınmasına çalışmak...”

“...İşte bu köylüdür ki bugüne değin bilgi ışığından yoksun bırakılmıştır. Takip edeceğimiz eğitim politikasının temeli, önce bügünkü bilgisizliği ortadan kaldırmaktır. Bu ereğe ulaşma, eğitim tarihimizde kutsal bir aşama olacaktır...”

Büyük önder Atatürk, 1 Mart 1923 tarihinde Büyük Millet Meclisi’nde, Cumhuriyet Milli Eğitimi’nin amaçlarını, metodlarını en güzel biçimde saptamış ve açıklamıştı.

“...Efendiler! Eğitim ve öğretimde uygulanacak metot, bilginin insan için fazla bir süs, bir baskı yahut medeni bir zevkten çok maddi hayatta başarılı olmayı sağlayan pratik ve kullanılabilir bir araç hâline getirmektir...”

“...Pratik ve yaygın bir eğitim için vatanın önemli merkezlerinde modern kütüphaneler, çeşitli bitkileri ve hayvanları içine alan bahçeler, konservatuarlar, atölyeler, müzeler, sergi salonları kurmak gerekli olduğu gibi, özellikle şimdiki yönetim bölümlerine göre ilçe merkezlerine kadar bütün memleketin basımevleriyle donatılması gerekir. Bütün bu güzel şeylerin bir an içinde meydana getirilmesi mümkün olmamakla beraber olabildiği kadar az zaman içinde bu sonuçların alınması önemle istenmeye değer...”

“...Efendiler! Memeleket çocuklarının beraberce ve eşit olarak kazanmak zorunda oldukları bilgi ve teknik vardır. Yüksek meslek sahibi ve uzman olacakların ayrılabileceği öğretim aşamalarına kadar eğitim ve öğretim birliği, toplumumuzun ilerlemesi bakımından önemlidir...” Atatürk’ün bu görüşleri doğrultusunda Türk köylüsüyle, Türk toplumunun çağdaş kültüre kavuşturularak bilimle barışık bir toplum olması sağlanacaktı. Ne yazık ki, Atatürk’ün, eğitimle ilgili görüşleri kısa bir zaman sonra, çağdaş yolda, gelişmek üzereyken takozlanarak Türk köylüsüne ve Türk toplumuna, insanca yaşam bayağı çok görülmüştür.

Köy Enstitüleri, bize özgü, bir Rönesans hareketinin başlangıcıydı. Köy Enstitülerinin, bize özgü oluşunun kaynağı, Büyük Önder Atatürk’ün çağdaş doğrultudaki ilerici düşünceleridir. Deneysel metoda dayalı bilimsel bilgi ve sanatsal doğrultuda bize yol göstermesi, memleketin gerçek sahibi ve efendisinin, Türk köylüsünün olduğunu vurgulaması, “Türk köylüsü kalkınmadıkça Türk toplumu kalkınmış sayılmaz.“ diyerek kalkınmanın köyden başlamasının önemini belirtmesi... Köy Enstitüleri’nin kuruluşuna zemin ve ortam hazırlamıştır.

Atatürk’ün görüşleri doğrultusunda, Köy Enstitüleri’nin kuruluş ve uygulanışlarının düşünülüp geliştirilmesinde katkısı olanların en başında gelen İsmail Hakkı Tonguç, ülkenin kalkınmasının, köylünün kalkınmasına bağlı olduğuna, köylünün kalkınmasınınsa, tarımın gelişerek modernleşmesiyle gerçekleşeceğine inanmıştı. İşte bu inançla Köy Enstitüleri kuruluşları yaratıldı. 17 Nisan 1940’da, 3808 sayılı Köy Enstitüsü Yasası’yla köylünün kalkınmasını sağlayacak yepyeni ve “işe dayalı öğretim ilkesine göre köye üretici ve yaratıcı bir eğitim düzeninin getirilmesiyle, Köy Enstitüsü kuruluşları, kutsal bir görevi yüklenmişlerdi.

Köy Enstitüleri, Türk toplumuna özgü, özel bir pedagojik metot oluşturmuştu. Dünya’da böyle bir kuruluşun, bir benzeri daha yoktu.

Bir Fransız yazarı ve gazetecisi şöyle diyor; “Eğer, 1938’den sonra Türk toplumu ve iktidarları Atatürk’ün çalışma temposuyla, bilimsel ve sanatsal düşüncesine ship çıkmasını bilseydi, bugün Türk toplumu, Japonya’nın da üstünde gelişmiş bir devlet olurdu. Bunu bilmek, bir kehanet olayı değildir. Devletlerin üstünlüğünü, bilim ve sanattaki üretkenliği ve becerisi sağlamaktadır...”

Atatürk, Türk ulusunun, çağdaş dünyadaki yerini alması için, bilim ve sanat doğrultusunda, devletin ve toplumun temel yapısını yine, bilim ve sanat değerleri üzerine oturtarak, Türk halkını, çağdaş yolda ilerlemenin, bilim ve sanata bağlı olduğuna içtenlikle inandırmıştı. Her ne olduysa 1950’lerden sonra oldu. Bilimsel ve sanatsal gelişme büyük bir arızaya uğratıldı.

Atatürk’ü anlamak, bir zekâ ve sağduyu işidir. Atatürk’ü anlayamayan, bu memlekete ve millete, gerçek anlamda ve çağdaş doğrultuda asla hizmet sunamaz. Öyleyse Köy Enstitüleri, aynı zamanda Atatürk’ü, tüm yönleriyle, Türk toplumunun anlamasını sağlamaya yönelik bir etkinliktir. Millet olarak çağdaş doğrultuda hızla gelişebilmek için, Atatürk’ü anlamaya gereksinim vardı.

Çağdaş doğrultuda, bir toplum oluşturmak istiyorsak, bilimsel bilgiye, sanatsal değerlere ve üretkenliğe dayanan eğitimin önemi hiçbir zaman gözardı edilmemeliydi. Dinsel konuların güdümüne alınmış ve dine endeksli bir eğitime verilen önem, öncelikle deneysel bilim ve sanatsal eğitime verilmiş olsaydı, bugün ülkemiz evrensel boyutta bilim ve sanat üretiyor olacaktı.

Evet olacaktı...1950’lerden sonra, dini eğitime gösterilen ilgiyle, gerici ve öbür dünyacı anlayışın yarattığı sonuçları bugün görüyoruz. Sürekli sözde çağa uygun bir şeriat düzeniyle ilgili üretilenler akla durgunluk veriyor. Zamanında bilim ve sanata da gösterilseydi bu ilgi, şimdi bilim ve sanatta büyük mesafeler alınmış olacaktık.

Eğitimde bu toplumun bu dünyası birincil, öbür dünyası ikincil derecede bari ele alınmalıydı. Toplumun bu dünyasını mamur ve mutlu etmeyen zihniyet, toplumun öbür dünyasına karışmaya hakkı yoktur.

Köy Enstitüleri’ne Karşı Körinancın Egemenliği

Köy Enstitüleri, Osmanlı döneminden kalan körinancın temsilcileri, toprak ağaları ve 1950’nin Osmanlılığa bağlı politikacılarının oluşturduğu körinanca bağlı gerici devrim hareketiyle yıkılmıştır.

Körinanç, güzel sanatlara, bilimsel doğrultuda doğruluğu kanıtlanmış maddeye dayalı ve varlıklarla ilgili gerçeklere hiç dayanmamakta israr eden (direnç) bilimi dışlayan; deney dışı ve yalnız önsel verilere dayanan dinsel ve düşsel bilgilere sığınan fizik ötesi, öbür dünyacı düşünce ve inançlara karşı aşırı bağlılıktır.

Özellikle dinsel alanda görülen bu tutkusal ve aşırı bağlılık, dinsel ve düşselliğin dışındaki, bilimsellik başta olmak üzere, bütün düşünceleri yok sayma ve yok etmeyi kapsar.

Din ve inançla ilgili düşünce ve ilkeleri, hiç kanıt aramaksızın, incelemeksizin ve eleştirmeksizin gerçek bilgi sayan metafizik (fizik ötesi) düşünceyle, varlığımızın; bedenden bağımsız, ruhsal bir yapı olduğu inancına dayanan ve düşsel (hayali) bir anlayış körinançtır (fanatizm).

Körinanca dayalı din anlayışı; yeniliklere ve çağdaşlığa kapalıdır. İnsanlığın, dinden başka hiçbir görüş ve düşünceye inanmasını istemez. Körinanç anlayışına göre, ölüm ötesi –öbür dünya – ahiret yaşamı bir gerçektir. Deneye dayalı bilimsel bilgi ve hür düşünceye karşıdır. Laik ve demokratik düzene inanmaz. Örneğin: Ortaçağ Avrupasını kasıp kavuran “engizisyon mahkemeleri”nin işkenceye ve öldürmeye dayalı uygulamaları böylesi bir körinancın ürünüdür. Engizisyon mahkelemeriyle 600 bin insan can vermiş, yalnız bunlardan 200 bin insan yakılarak öldürülmüştür. Ortaçağ boyunca, dine dayalı körinanç yüzünden tam 3 milyon insan öldürülmüştür.

Batı’da, Hıristiyan dünyasında, filozof Vanini’nin (Giulio Cesare 1585 - 1619), ruhun ölmezliğine karşı çıkışı, yani “ruh” beynin özel bir fonksiyonudur, beyin fiziki olarak yok olunca, ruh da, açıklaması, kilise babalarının öfkesini kabartmıştır.

“Ruh” kavramı dinsel kuralların temelini oluşturduğu için, kiliseye karşı düşünceler, dini inançları zayıflatıp yıpratacağından dolayı, Vanini’nin cezası çok büyük olmuştur. Vanini, diri kesilip koparıldıktan sonra diri diri ateşe atılarak yakılmıştır.

Körinanç anlayışının, dinsel konuya bağlı, fizik ötesi düşlenen ölüm ötesi –öbür dünya- ahiret yaşamına aşırı bağlılıktan öte, kişilerin inancı uğruna yakmayacağı can, yıkmayacağı yuva ve ocak yoktur.

Düşsel düşünceye dayalı inanç uğruna, başka düşünceleri, özellikle bilimin gelişmesine fırsat vermek istemeyen, öbür dünya –ahiret– yaşamının yoluna insanların canına bile kıyabilen ve bunu da Allah adına yaptığına inanan, insanları hep korku ve baskı altında tutan bir ruh ve anlayış “körinançtır.”

Ortadoğu’da İslâm Dünyası’nda: “Ben Tanrıyım” (En-el Hak) veya “Ben Tanrı’dan bir parçayım.” diye konuştuğu için, dinin emirlerine aykırı davranıyor ve Allah’a “şirk” koşuyor, suçlamasıyla Hallac-ı Mansur’u döve döve öldürdüler.

Sunni mezhebine aykırı davranıyor diye de, derisi diri diri yüzülerek öldürülen Nesimi’ye uygulanan ceza insanlık dışı ve tüyler ürperticidir.

Hem İslâm ve hem de Hıristiyan dünyasında insanlara uygulanan işkence ve ölüm cezaları, “körinanç” anlayışının insanlık dışı vahşetini ortaya koymaktadır. Körinancın insafı, acıması ve insan sevgisi yoktur. Körinaç anlayışından çıkar sağlayanlar, körinancın devamı için, Köy Enstitüleri’ne yaşama fırsatı vermemiştir.

Evrensel ve hümanist bir din özelliği taşıyan İslâm dini, tarikat, mucize ve hurafelerle süslenmiş olup, evrenselliği ve hümanist yapısı gözardı edilmiştir. Tarikat, mucize ve hurafelerle, İslâm dini, körinanç anlayışına dönüştürülmüştür.

Nurculuk tarikatı, laiklik ve ulusculuğa karşıdır. Aynı zamanda kadercidir. Nurculuk bu dünyayı küçümser ve ölüm ötesi öbür dünyayı yeğler. Cennete ulaşabilmek, bu dünya ile ilgilenmemekle mümkündür. Bu dünya bir bekleme salonudur, amaç ölüm ötesi –öbür dünya– ahiret yaşamıdır.

Nurculuk, her türlü bilimsel araştırma ve açıklamayı dinsizlik sayar; mucize ve dine sonradan girmiş hurafelere inanır. Hatta Saidi Nursi’nin, Moskova’dan Berlin’e melekler gibi uçarak gittiği, sanki bilimsel bir gerçekmiş gibi anlatılır. İşte buna inanmak da bir körinanç anlayışıdır.

Evrenselliği tartışılmayan İslâm dininin körinanç anlayışına göre yorumlanıp uygulanışının belası, Köy Enstitüleri gibi Türk toplumuna özgü, özel bir pedagojik metodu içeren çağdaş bir eğitim kuruluşunu vurmuştur.

Osmanlı toplumunu, asırlarca Ortaçağ karanlığının içinde bocalatan körinanç, hurafe ve beyin verimsizliğidir. Osmanlılardan kalma bu olumsuz ve çağdışı özellikleri, Köy Enstitüleri eğitim düzeniyle ortadan kaldırmadıkça yeni oluşturulmuş bulunan Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile aydınlanma yolunda savaşım vermek olanaksızdı.

İnançların, körinanç içinde biçimlenmesi insansal duyguları yok etmektedir. Menemen olayı, Köy Enstitüleri’nin kapatılışı, ÇorumKahramanmaraş, Sivas katliamı, ve onlarca bilim adamımızın ve vatandaşlarımızın katledilişi, Türkiye’deki körinancın açık bir göstergesidir.

Köy Enstitüleri, ülkemizde kemikleşmiş körinanç anlayışının yerine, laik, demokratik, bilime ve güzel sanatlara yönelik, bilimsel dünya görüşünü egemen kılmaya çalışan, köylünün ve halkın öz haklarına sahip çıkmaya dayalı amaçlarla yaşama geçmişti. Köy Enstitüleri kuşaklarıyla köylüye, haklarına sahip çıkabilecek bilinç verilecekti.

Dine dayalı tarikat ve hurafeleri içeren “körinanç”, Türk köylüsünü, gözü kapalı tutarak her zaman sömürüye hazır tutmak için, tarihin hemen her döneminde varlığını korumuştur. Köylülerin, el emeğini ve alın terini sömürenler, Köy Enstitülerini yaşatmamak için körinanca yönelik her çeşit hile, riyakarlık ve iftiraya başvurmuşlardır.

Köy Enstitüleri, sömüren sınıfın oyunlarını bozmak için “sağcılık” ve “solculuk” kavramlarına açıklık getirmiştir. Yani yanlış anlaşılmaya yer vermeden anlaşılabilir bir anlam ve görüş ortaya koymuştur. “SAĞCILIK”; körinanca dayalı, dinsel dünya görüşünün koyu karanlık gölgesinde, zengin sermaye sahibi sömüren sınıfın yanında yer almaktadır. “SOLCULUK”; Bilimsel dünya görüşünün ışığı altında, emekçi halkın, köylülerin ve yoksulların yanında yer almaktadır.

Köy Enstitüleri, Atatürk’ün, bilimsel dünya görüşünün öncülüğünde, İsmail Hakkı Tonguç’un gösterdiği halkçı hedeflere yaklaştıkça, Köy Enstitüleri’nin gelişip güçlenmesinden korku ve kaygı duyan, içgüdüsel hesaplarla hareket eden, körinanca yaslanan politikacı ve toprak ağaları bu konuda bütünleşmişlerdir. Bu bütünleşme, Köy Enstitüleri’nin kapatılışına önayak olanların sırtında bir kambur gibi sırıtacaktır. Onlar, ulusal bilinç, toplumsal sorumluluk duygusu ve anlayışına ihanetten dolayı, geleceğin çağdaş Türk toplumunun eleştiri ve nefretinden hiçbir zaman kurtulamayacaklardır.

1950’de Demokratik Parti iktidarıyla, Atatürk’ün, çağdaşlaşmak için seçmiş olduğu “bilimsel dünya görüşünden” geriye dönüldüğü zaman, Türk toplumunun eğitimi – öğretimi; körinanca dayalı “dinsel dünya görüşünün” güdümüne alınmıştır. Bu gelişmeden sonra, laiklikle gelen ve devletin her türlü baskısından uzak, kişye özel dini inanç özgürlüğü; laik düzene aykırı olarak, devletin desteği ile, “körinanca” dayalı dini eğitim, tekrar toplumsallıştırılmıştır.

1950’den sonra zincirleme gerici gelişmeyle, bilimsel dünya görüşünü yıpratmak için, ülke genelinde geriçi bir mücadele başlatılmıştır. Bu uyumsuz ve karışık ortamda, ulusumuzun bilimsel ve sanatsal gelişmesini engelleyen çok çeşitli engeller üretilmiştir. Bir taraftan dine ve ırkçılığa dayalı milliyetçilik, bir taraftan Araplaşmak için, Türkçe ezanın Arapçalaştırılması, izinsiz Kuran kursları, İmam Hatip okulları, Osmanlı dönemine tekrar dönüş için Nurculuk, Araplaşmak için Nakşibendi, Hizbullah ve İBDA-C gibi şeriatçı örgütlerin ve tarikatların önündeki devrimci engeller birer birer ortadan kaldırlmıştır.

Son zamanlarda, gerici gelişmeleri desteklemek için “TÜRBAN” şeriatın simgesi haline getirilmiştir. Kadınlarımız, gerici gelişmelerin tutsağı haline getirilerek, türban kuşatmasına alınmıştır.

Ülkemizde açılan dinsel eğitim kurum ve kuruluşları, çağımızın bilimsel ve sanatsal koşullarına göre çağdaş bir din anlayışını, egemen kılacak eğitimden ziyade, Atatürk düşmanlığına yönelik ve “körinanç anlayışını” daha da güçlendirmek amacıyla yaşama geçirilmiştir. Örneğin: Kuran kursları ve İmam Hatip okulları Atatürk düşmanlığının biçimlendiği yerler haline getirilmiştir. Atatürk düşmanlığı, aynı zamanda akıl ve bilim düşmanlığıdır.

Köy Enstitüleri’ni çalışmaz hale getirmek; Ortaçağ inancını tekrar canlandırmak ve bu dinsel eğitime sığınan hurafe ve tarikatlardan yarar umanların ekmeğine yağ sürmüştür.

Köy Enstitüleri’nin kapatılmasıyla, yurdumuzda da sonu belli olmayan körinanç anlayışına giden Ortaçağ benzeri karanlık bir yola girilmiştir. Köy Enstitüleri kapatılmasaydı, körinanç gibi çağdışı bir anlayış; gelişip güçlenecek bir ortam bulamayacak, gerici olayların hiçbirisi olmayacaktı.

“Demokrasi güçlünün çıkarlarından başka bir şey değildir.” vurgulamasının aksine, tüm toplumun ve bireylerin yararlanabileceği gerçek bir demokrasiye Köy Enstitüleri’yle ulaşacaktık. Ülkemizde, bize özgü Rönesans hareketi güçlenip gelişecekti.

Keman çalan öğrenci

Keman çalan öğrenci

Akerdeon çalan öğrenci

Mandolin çalan öğrenci

“Güzel sanatlar, insanı insanlaştırmanın, hümanizmin, yaratıcılığın ve bilimin anasıdır!” gerçeğini Köy Enstitüleri’yle kanıtlayacaktık. Eğer Köy Enstitüleri’ne yaşam hakkı tanınmış olsaydı, şimdi bilim üretiyor olacaktık.

Köy Enstitüleri sayesinde bilim üretmekten öte, kronik beyin verimsizliğimiz de tedavi edilmiş olacaktı. Köylülerimizin doğruları görmemeleri ve sürekli beyin verimsizi olarak kalmaları için softalık, yobazlık, cahillik, mezhep, tarikat ve hurafeler gibi körinançlar bütünü haline getirilmiş yanlış inanç ve din anlayışına bağımlı kalmaları sağlanmıştır. İşte, Köy Enstitüleri, bu yanlış inanç ve din anlayışını ve beyin verimsizliğini gidermek için kurulmuştur.

Köy Enstitüleri gibi aydınlanma hareketini ateşleyecek bilimsel bir eğitim kuruluşunun kapatılmasıyla ortaya çıkacak olan bilimsel bir eğitim sisteminin ve güzel sanatlarla ilgili boşluğun yerinin doldurulması ve bilimsel doğruların sevilmemesi için halk, “dinsel dünya görüşüne” yönlendirilmiştir.

Köy Enstitülerinin kapatılışında asıl amaç; bilimsel bilgi veya (deneysel bilgi) ve sanatsal değerlere dayalı Atatürkçülüğü (=akıl ve bilimsel gelişmeyi) engellemektir.

Hurafe ve tarikatlara açık, dinsel eğitim kurumlarının hayata geçmesi; körinanca bağlı kalmayı daha canlı tutmaktır. Ve böylece, halkın sürekli körinanç anlayışına bağlı kalması ve bilimsel doğruları ve gerçekleri görmemesi için körü körüne inanç anlayışı yeniden pekiştirilmiştir.

Halkın; bu dünyadan daha ziyade, ölüm ötesi –öbür dünya– ahiret yaşamı, cehennem korkusu ve cennet vaadiyle aşırı surette ilgilenmesine özellikle dinci politakıcılar ve şeriat sevdalıları özen göstermektedirler. Halk, bu dünyadan ne kadar çok uzaklaştırılırsa politakıcının işi o kadar kolaylaşacaktır.

Köy Enstitüleri’nin kapatılışıyla; köylülerin hiçbir şey bilmemesi ve dünyadaki olup bitenden habersiz yaşaması için “obskürantizm” (bilmesinlercilik); köylülerin çağdaş doğrultudaki gelişmesini engellemek için de “obstrüksiyon” (engelleme) hareketi uygulanmıştır.

1938, Atatürk’ün ölümünden sonra iktidara gelen tüm politakıcılar tarafından, Türk köylüsünün çağdaş doğrultuda, hiçbir şeyi bilmemeleri ve uyanmamaları için her ne gerekiyorsa yapılmıştır. Üstelik köylü hayatının varlığını ortadan kaldırmak için de, köylülerimiz şehir merkezlerine göçe zorlanmışlardır.

Köylülerimizin bugünkü şehir macerası, Köy Enstitüleri’nin kapatılışıyla başlamıştır. Eğer Köy Enstitüleri gibi çağdaş eğitim – öğretim kuruluşları kapatılmasaydı, körinanç denilen koyu karanlık yobaz düşünce, toplumun içinde yer bulup yeşeremeyecekti. Çünkü toplum, bilimsel ve sanatsal düşünmeye alışmış olacaktı. “İnsanoğlunu, insanlaştıran” bilim ve güzel sanatlarla ilgili eğitim düzenidir. Bilimsel düşünen toplumlarda cinin, şeytanın, bağnazlığın, yobazlığın, mezhepin, hurafenin, uğursuzluğun, umutsuzluğun, karamsarlığın, muskanın, üfürüğün, dilek dilemenin, ruhun ölmezliğinin, düşsel ve önsel bilgilerin ve körinancın yeri yoktur. Toplumu bu bilim dışı anlayışlardan koruyacak ve aydınlatacak Köy Enstitüleri’ydi.

Köy Enstitüleri; insan yaşamını, deneysel metoda dayalı bilimsel bilgi ve sanatsal değerlere bağlayan ve bu dünya nimetleriyle mutlu etmeye çalışan, Rönesans hareketinin yaratmış olduğu “bilimsel dünya görüşüyle” kurulmuş olup; İnsan yaşamını; bilim ve sanatı dışlayan, deneye dayanmayan önsel verilerle düşsel bilgilere ve fizik ötesi anlayışa dayalı ölüm ötesi –öbür dünya- ahiret yaşamı ve mutluluğuna bağlayan körinanca yönlendirilmiş “dinsel dünya görüşünün” karanlığında çağdışı bir politikayla da kapatılmıştır.

>>>>Baştan okumak için tıkla<<<< 



Yorumlar - Yorum Yaz
Berlin - İstanbul

Doğan Kuban
Türk Mimar ve Akademisyen

Almanya: 81 milyon nüfus; en büyük kenti: Berlin, 3.750. 000 nüfus; gökdeleni yok, ama metro ağı var; insan başına yıllık gelir: 43.740 dolar.

Türkiye: 75 milyon nüfus; en büyük kenti İstanbul, 17.000.000 nüfus, gökdeleni her gün artıyor. Ama metrosu yok sayılabilir; insan başına yıllık gelir: 9. 760 dolar.

(Kaynak: Economist, 2012)


Bu karşılaştırmadaki çelişkileri Alman ve Türk toplumları arasındaki kurumlaşma, birikim, üretim, tarihsel bilinç, bilim ve sanat alanındaki yaratıcılık, uygar davranışlar ve özgür düşünce ile bütünleştirince iki toplum arasında gelecek öngörüleri arasında korkutucu bir mesafe olduğu ortaya çıkmıyor mu?

Berlin park içine kurulmuş bir kente benziyor. Gökdelen yok! Toprak ve yapı spekülasyonu yapılaşma disiplinini bozacak kadar azgınlaşmamış. Yollar geniş, her yöne ulaşan bir metro ve tren ağı var. Metrosuz ulaşımının olanaksızlığını Türkiye’ye anlatamadık.

Berlin’in geniş, itina ile yapılmış kaldırımları sadece yayaların. Kaldırımlara çıkan otomobil de yok. İnsanlar köpekler ve kedilerle birlikte yaşamıyor, sokakları da mezbaha olarak kullanmıyorlar. Bizim sorumlular kentin iki yakasına iki gökdelen yerine iki tane bayram mezbahası yaptırsalar, hem daha sağlıklı hem de daha hayırlı olmaz mı?

Berlin’in 200’den fazla müzesi var. Hepsinin kitap satan bölümleri var ve hepsi çok kalabalık. İstanbul’da Arkeoloji ve İslam Sanatları Müzesi dışında önemli müze yok. Topkapı bir saray, Ayasofya camiye çevrilmiş bir kilise. Bu durum bir kültür yetersizliğidir. Avrupa’da her büyük kentin görkemli bir kent tarihi müzesi var, İstanbul’un yok. İstanbul’da ne bir doğa müzesi var ne de bir teknoloji müzesi.

Bu yokluk doğa bilimleri öğretiminin sınırlılığı ve teknolojinin yok olduğunun ifadesidir. Müzelerin göstermelik, halkın ve öğrencilerin yaşamında neredeyse olmayan varlığı toplumun sanat ve tarihle ilgisiz kültürünün endişe verici bir gösterisidir. Devletin çok daha büyük yatırımlarla yapması gereken bu kültür odaklarının yerine, küçük koleksiyonlarıyla özel müzeler geçemezler.

Müzik ve kitap

Müze kavramının toplum yaşamına yerleşememesi, bilim ve sanata ilişkin ilgi ve bilginin hâlâ var olmadığını kanıtlayan, açık, can acıtıcı bir göstergedir. Türkiye her alanda çok büyük bir kültür ve bilgi krizi yaşıyor. Bunun ülkenin geleceğini kararttığını bilgisiz ve duyarsız olanlara hangi yöntemle anlatacağız?

Berlin’in pek çok konser salonu, bu arada Hans Scharun’un modern mimarinin ünlü yapılarından biri olan filarmoni yapısı da var. Bir orman içinde olağanüstü bir açık hava konser alanı var (Waldbühne). Operası ve pek çok tiyatro sahneleri var. Opera, tiyatro ve musiki yaşamı da o oranda olağanüstü zengin. Bu bağlamda Almanya ile karşılaştırma kuşkusuz anlamsız olur. Berlin’in büyük kitapçılarından birine İstanbul’un bütün kitapçılarını sığdırabilirsiniz. Bu da düşündürücü bir olgudur. Ama doğal. Almanlar yılda kişi başına ortalama 15 kitap okuyorlarmış. Türkiye ortalaması ise bir tane bile değil.

Berlin Almanya’nın Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmasına karşın, iki savaş arasında dünyanın en modern kenti kabul ediliyordu. Tarihi yoğunluğu kadar, çağdaş mimari örneklerinin çokluğu ile. Günümüzde de, özellikle Potsdamer Meydanı çevresinde, çağdaş mimarlığın en önde gelen kent imgelerinden birine sahip.

İçi boş turistik propaganda

19. yüzyılda İstanbul, Avrupa’ya açılmış olsa bile, tarihi kimliğini sergileyen özgün yaşam kültürünü henüz yansıtıyordu. Apartman hastalığının yok ettiği eski İstanbul’un tarihi dokusundan söz etmek artık olanaksız. Halk ve belediye ‘ona değmiş, buna değmemiş’ yöntemiyle Suriçi’nden Adalar’a kadar tarihi dokuyu yok etti. 18. ve özellikle 19 yy’da İstanbul’a gelip kentin resimlerini yapan Avrupalı ressamların bizi hâlâ heyecanlandıran yapıtları, tarihi içeriği birkaç camide kalmış, içi boş bir turistik propaganda aracı olarak kullanılıyor. Kent kemirgenleri her gün, bilinçsizce, artık çok az kalmış bir tarihi mirası yok ediyor.

Bu eski İstanbul’un tüm alanı, yeni ucube Büyükşehir agglomera’sının 400. 000 hektara ulaşmış devasa yapı salatasının 20 ya da 25’te biridir. Bizim gibi duyarlı ve yaşlı mimarların içini yakan da bu 15-20. 000 hektarlık tarih harabesidir.

Kırsal alandan gelip Osmanlı olmak isteyen sonradan görme kırsal-burjuvalar, hatta İstanbul kökenli aileler imparatorluk kentini bozuk para gibi harcadılar. Çırağan Sarayı’ndan otel, saray sinemasından alışveriş merkezi yapanlar Taksim kışlasını yapmaya kalkarlar, ama Hatice Sultan Sarayı ya da Beyhan Sultan Sarayı, hatta Tersane Sarayı hatırlarına gelmez. Kuşkusuz kentin tarihi yapılarıyla ilgili bir rölöve arşivi de yoktur.

Büyük ulus kimliği

1939-1945 dünya savaşında insafsızca yerle bir edilen Berlin kentinin eski yapılarının nasıl onarıldığını ve hatta neredeyse yeniden yapıldığını görmek Alman toplumunun tarih bilincinin ve -bizdeki kimi ulus düşmanları alınsalar da- büyük bir ulus kimliğinin göstergesi olarak insanı şaşırtıyor ve çok etkiliyor. Kuşkusuz İstanbul’u 1960’tan sonra doldurmuş okuma yazması olmayan Anadolu halkını aynı bilgi, bilinç ve tutkuya sahip olmadığı için suçlamak söz konusu değil.

Ne var ki bu olgunun Almanya’yı Almanya bizi de Türkiye yapan bir kökten uygarlık farkı olduğunu, bırakın sıradan halka, okumuşlarımıza ve idarecilerimize de anlatamamışız. Son Osmanlı döneminin alafranga aileleri ahşap konak ve yalılarını apartmanla değiştirmek için birbirleriyle yarış etti. Bu da Fransızca öğrenip piyano çalarak bir aristokrat hatta bir burjuva geleneğinin bile yaratılamayacağının kanıtıdır.

Bu arada Taksim’in yeniden düzenlendiği bugünlerde Türk kentlerinin kent meydan yoksulu olmaları bağlamında temel bir noktaya değinmek gerekiyor. Bizim geçmişimizde planlı kentsel meydan kavramı yok. Bu bizim yapı kültürünün bir özelliğidir. Belki insani bir içeriği de var. Fakat her tarafı yüksek apartman ve gökdelenle doldurulan yeni mahallelerde bu yokluk bir kültür göstergesi değil, bir kültürsüzlük göstergesidir. Çok büyük anıtlar söz konusu olmadıkça, meydanlar yapılarıyla değil, boşluklarıyla etkili olurlar. Paris’te Concorde, Berlin’de Alexander Platz, Roma’da Palazo Venezia ile Colosseum arasında Piazza Venezia ve Foro Romano, Londra’da Trafalgar Square, Moskova’da Kızıl Meydan, Beijing’de Tien An Men Meydanı gibi.

Bir iki parkı anımsayalım: Paris’te Bois de Boulogne, Berlin’de Tiergarten, Londra’da Hyde Park, New York’ta Central Park. Bunlar saray bahçeleri değil. Halk için tasarlanmış mekânla ve kentin bir yapı ve otomobil deposundan fazla bir şey olduğunu gösteriyorlar. Çağdaş inşaat hastaları ya da spekülatörler kentleri yapı deposu olarak görmekte devam ediyorlar. Taksim hikâyesi bunu açıklıyor. Bu insanlar için 17. 000. 000. insanın yüksek apartman, gökdelen ve AVM den başka bir gereksinimi yok anlaşılan! Bu kazulet kutular arasındaki ulaşım eziyeti de nereye ödediğimiz belli olmayan bir tür haraç olmalı!

Sevgili Okuyucular,

Bu satırları okuyacağını hayal ettiğim bir belediye başkanı Paris’te Concorde’dan Eiffel Kulesi’ne doğru yürürken düşünen ve duygulanan ve diyelim Anne Sophie Mutter’i Kreutzer Sonatı çalarken Viyana’da, Musik Verein’ın konser salonunda dinlemiş ve Viyana’da Gottfried Semper’in Doğa Müzesi’ni gezmiş biri olsaydı, kuşkusuz ne dediğimi anlardı. Çünkü bunların tümünün bir uygarlık tanımladığını biraz anlamış olurdu.

23 Kasım 2012